สุภาษิตสอนชาย

 

จะสาธก ยกชาย ให้คำสอน

ให้ดูดี มีธรรม ตามคำกลอน

จะว่าวอน สอนดู ให้รู้กัน

เกิดเป็นชาย ชาตรี ต้องมีศักดิ์

อย่าหลงรัก เริงโลก ให้โศกศัลย์

รู้ระวัง ยั้งคิด ชีวิตพลัน

อย่าหุนหัน พลันเล่น ไม่เป็นการ

เมื่อเป็นเด็ก เล็กอยู่ รู้ภาษา

ไม่ต้องว่า วอนสั่ง เรื่องสังขาร

พ่อแม่รัก อักโข คำโบราณ

ให้หลีกพาล พบปราชญ์ ฉลาดครัน

เมื่อเยาว์วัย ใจหาญ การศึกษา

วิริยา พาเพียร ไม่เหียนหัน

สู้อดทน จนยาก ลำบากครัน

ไม่ไหวหวั่น วิ่งถอย คอยชะตา

พ่อแม่สอน วอนสั่ง ไม่พลั้งพลาด

ชาญฉลาด เชื่อฟัง ไม่กังขา

เชื่อฟังครู รู้ดี ตามวิชา

ไม่เสียท่า ถ้อยชน หลงคนพาล

เมื่อวัยเรียน ไม่เพียร ซึ่งเพศรัก

จะเสียหลัก พักเรียน เพียรสถาน

ใจอาวรณ์ อ่อนเพลีย จะเสียการ

จะเสียงาน การเรียน ที่เพียรมา

รู้รักษา พาตน หาคนรู้

มาเป็นครู เป็นเพื่อน คอยเตือนหนา

คอยชี้นำ พร่ำสั่ง ให้ตั้งตา

หาวิชา พาตน เป็นคนดี

ไม่ติดยา เสพติด ชีวิตผง

นำให้หลง ลืมค่า หมดราศี

ร่างผอมแห้ง แรงน้อย ตามถ้อยที

ว่าเหมือนผี เดินดิน ก็สิ้นกัน

เกิดเป็นชาย ชาตรี ไม่หนีทหาร

พอถึงกาล หาญคิด ไม่ผิดผัน

จับฉลาก หากถูก ต้องผูกพัน

จิตสุขสันต์ เสริมให้ ชายชาตรี

เกิดเป็นชาย ได้เป็น เช่นทหาร

ไม่เสียการ เกิดมา พาศักดิ์ศรี

สมเป็นชาย ชาญชัย ปราบไพรี

ให้โลกนี้ นั้นสงบ พบสบาย

จบทหาร การเมือง สิ้นเรื่องรบ

ก็มาพบ บรรพชิต ทางคิดหน่าย

มาบวชจิต คิดสวด หรือบวชกาย

มาบวชให้ ห่มเหลือง สีเรืองรอง

บวชแทนคุณ บุญล้ำ ค่าน้ำนม

ให้เหมาะสม ศรีศักดิ์ คนรักสอง

คือพ่อแม่ แก่เฒ่า เข้าทำนอง

เห็นลูกครอง กาสาว์ น้ำตาพรู

เมื่อยามบวช สวดเก่ง เร่งทำกิจ

เป็นลูกศิษย์ สอนง่าย เงี่ยหงายหู

รู้จักจำ คำสั่ง เชื่อฟังครู

ไม่นอกรู้ ครูสอน แต่ก่อนกาล

บวชเป็นพระ ละกาม คามวสี

ยามสวดผี อจิรัง เรื่องสังขาร

รู้ปลงตก ยกจิต ขบคิดนาน

ไม่หลงกาล พาลชั่ว ให้มัวใจ

รู้ขบคิด พิจารณา โลกากว้าง

ต้องมาร้าง เรื่องรัก หักสงสัย

เห็นเกิดตาย หายหลง มาปลงใจ

รู้ภายใน แน่นอน มาสอนตน

ใช้เวลา พาเพียร เรียนธรรมะ

ลดเลิกละ พาหนุน บุญกุศล

สร้างกรรมดี มีครู สาธุชน

มั่นฝึกฝน ตนเอง ตามเพลงธรรม

ปฏิบัติ วัดวา ครูอาจารย์

ให้สถาน ที่อยู่ ดูงามขำ

เป็นระเบียบ เรียบร้อย ค่อยค่อยทำ

เป็นประจำ จัดกัน ทุกวันไป

บวชเป็นพระ สละ ซึ่งกิเลส

เหมาะกับเพศ บรรพชิต จิตสงสัย

รู้จักปลง ลงวาง เรื่องทางใน

ทำให้ใจ หมดจด จิตงดงาม

เร่งขยัน หมั่นเพียร เรียนศึกษา

อยู่วัดวา สนใจ หมั่นไต่ถาม

ให้เข้าใจ ไม่เหลือ บทเนื้อความ

ไม่ต้องถาม ต่อไป ให้ใจสบาย

ออกพรรษา พาสอง อย่าข้องขัด

อย่านั่งนัด นับวัน กันเช้าสาย

เพื่อสึกหา ลาเพศ ทุเรศกาย

จงจำไว้ ให้มั่น ว่าฉันเตือน

อย่าคิดหวัง คลั่งไคล้ สายสมร

อรชร เอวบาง นางเสมือน

จิตลังเล เหลียวแล ให้แชเชือน

เพราะไม่เตือน ตนเอง โฉงเฉงกัน

อย่าจับกลุ่ม ชุมนุม ให้กลุ้มกลัด

จะวิบัติ วัตรพระ เพราะกระสัน

คุยเรื่องราว ชาวบ้าน รำคาญครัน

ให้จิตหวั่น กันใหญ่ เพราะใจพา

ถ้าใจพิศ พาใจ หลงใหลสาว

ใจแตกร้าว รวนเร นอกเคหา

ประพฤติธรรม จำเจ เสียเวลา

เพราะเสียท่า พาใจ หลงใหลนาง

เมื่อสิ้นบุญ หนุนส่ง มาลงหมด

สละพรต พรหมจรรย์ มาหันหาง

เปลี่ยนวิถี ชีวิต มาปลิดทาง

สู่โลกกว้าง โลกีย์ เสียทีกัน

สละเพศ สมณะ ไปหาบ้าน

สู่สถาน ทุกข์เข็ญ ลำเข็ญขันธ์

ต้องดิ้นรน ทนสู้ คู่ชีวัน

ช่างทุกข์ขันธ์ ขื่นขม ระทมใจ

ไม่เสียที ที่เห็น เคยเป็นพระ

มีธรรมะ มาใช้ เตือนให้ไข

ให้ไขคิด ขบธรรม ประจำใจ

สมสมัย ใจพา สู้หากิน

จะทำงาน การใด สู้ไม่ถอย

จะไม่คอย โชคช่วย ด้วยทรัพย์สิน

ไม่นำพา วาสนา โชคราคิน

จะเดินดิน ดั้นด้น สู้จนตาย

จะบากบั่น สรรหา เวลาเหลือ

ทำงานเจือ จุนคูณ ไม่สูญหาย

ใช้เวลา ค้าขาย เช้าสายจ่าย

จัดสรรให้ ได้ทำ ประจำกาล

เห็นเวลา ค่ามี นาทีเพชร

งานสำเร็จ เสร็จสรรพ มาขับขาน

เหมือนได้เพชร เด็ดดึง น้ำหนึ่งนาน

บริหาร งานดี ที่เวลา

เมื่องานดี มีเงิน เป็นหมื่นแสน

เที่ยวดินแดน ได้งาม ตามยะถา

ใช้จ่ายใด ได้ประสงค์ จำนงมา

เพชรมีค่า ใครขาย ได้ดังใจ

วิริเยนะ ทุกขะมัจเจติ

ไม่เสียที ที่เรียน พากเพียรใหญ่

จดจำไว้ ได้ทำ กรรมใดใด

สู้ทนไหว ใจมั่น ไม่สั่นคลอน

ทุกข์เพราะจน ทนทุกข์ พ้นยุคภัย

หมดทุกข์ใจ ภัยจน เพราะคนสอน

ให้ขยัน มั่นเพียร อาเศียรธร

ยึดคำสอน สั่งฝาก ฝีปากครู

เมื่อมีทรัพย์ นับค่า มหาศาล

ไม่เที่ยวผลาญ ผิดถ้อย อร่อยหู

เห็นเนื้อหนัง มังสา ยอดพธู

ให้คิดดู ได้ความ อย่าตามใจ

รู้หักห้าม ความคิด ชีวิตหลง

รู้จักปลง หลงผิด คิดไถล

รู้ระวัง ตั้งเนื้อ อย่าเชื่อใคร

เดี๋ยวเจ็บใจ เจ็บอก เหมือนตกตาล

รู้แบ่งทรัพย์ สี่ส่วน ที่ควรแบ่ง

หนึ่งจัดแจง จ่ายหา ในสถาน

สองเก็บไว้ จ่ายสิ้น เพื่อกินนาน

เหลือสองฐาน ทำทุน อุดหนุนกัน

อีกคบมิตร คิดหา ใช่ว่าง่าย

เหลียวขวาซ้าย ชายดู เป็นคู่สรรค์

เป็นคู่สร้าง ทางดี เพิ่มชีวัน

ช่วยกันขัน ขบคิด ทางทิศเดียว

มีเพื่อนดี เพียงหนึ่ง แม้ถึงยาก

ดีกว่ามาก มิตรปลอก เที่ยวหลอกเหลียว

แม้มีเกลือ ก้อนหนึ่ง ถึงน้อยเทียว

ดีกว่าเคี่ยว น้ำเค็ม เต็มทะเล

อีกจ่ายทรัพย์ นับค่า กว่าหาได้

อย่าใช้จ่าย ง่ายหนัก จะหักเห

จะจ่ายการ ชาญฉลาด คาดคะเน

อนาคะเต ตั้งขาน คิดการไกล

อันชายดี มีทรัพย์ คนนับหน้า

หญิงสาวมา มุ่งมอง ต้องขานไข

มีเสน่ห์ มากแม้น ขุนแผนใด

จะอยู่ไหน ใครรัก สมัครกัน

ถึงตอนนี้ ทีท่า อย่าว่าขัด

รู้มองชัด ใช่หญิง เป็นจริงสรรค์

มองหาสาว เข้าท่า รู้จาบรรณ

รู้จักขัน ขบคิด ที่จิตใจ

ได้หญิงดี มีศักดิ์ ญาติรักถ้วน

เห็นสมควร คู่ครอง หมดหมองใส

รักกันจริง อิงให้ เป็นสายใย

หาสุขไหน ไม่ได้ ซื้อขายกัน

เลือกคู่สร้าง คู่สม ภิรมย์หมาย

อยู่กันได้ คลายทุกข์ ร่วมสุขสันต์

รักกลมเกลียว เกี่ยวข้อง ปรองดองกัน

ร่วมสร้างสรรค์ เสริมคิด ชีวิตครอง

สิ่งสำคัญ สรรคู่ ให้รู้หลัก

ต้องรู้จัก รักดี ไม่มีหมอง

ประเพณี ดีล้ำ เข้าทำนอง

ให้ถูกต้อง ขอลูก ทำถูกการ

ได้แต่งงาน ท่านชม ยามสมรส

ถูกตามบท แบบรัก เป็นหลักฐาน

ต่างอวยพร สอนสั่ง ให้ตั้งการณ์

ให้สำราญ สุขสันต์ ถึงวันตาย

เมื่อมีคู่ อยู่กัน ร่วมสรรค์คิด

เว้นทางผิด เพิ่มดี มีความหมาย

ช่วยกันขัน ขบคิด ให้จิตคลาย

ให้ทุกข์หาย หมดทุกข์ มาสุขแทน

ร่วมกันหา พาสร้าง ทางกุศล

จักพาตน ขนทรัพย์ นับหมื่นแสน

ผลบุญญา พากิน ทั่วดินแดน

ไม่ขาดแคลน หมื่นทรัพย์ เห็นกับตา

เมื่อมีคู่ รู้รัก ปักที่ใจ

ไม่ไปไหน นอกทาง ห่างเคหา

ไม่นอกจิต ผิดผัน ภรรยา

รักเอกา กมล ไม่สนใคร

รู้รักษา กาเม ไม่เฉทิศ

รักษาจิต ให้ดี เป็นนิสัย

ไม่ผิดลูก ผิดเมีย ให้เสียใจ

จะอยู่ไหน ใจผูก รักลูกเมีย

เมื่อมีลูก ปลูกนึก ทางศึกษา

วิริยา พาผัน ป้องกันเสีย

กันขี้เกียจ เสนียดตัว ให้นัวเนีย

มันจะเสีย สกูล ให้สูญการ

มั่นสอนลูก ปลูกรัก ให้มักคิด

หลีกทางผิด ทำดี วจีขาน

ตนถูกผิด คิดดู รู้วิจารณ์

ให้แตกฉาน เฉกเพื่อน ตักเตือนมาลย์

ต้นไม้ดี ดูดี ที่มีผล

ส่วนดีคน เข้าที ดีลูกหลาน

พ่อแม่ดี ดังเทียบ ที่เปรียบปาน

เพราะลูกหลาน เหลนดี มีศีลธรรม

เกิดเป็นชาย ชาตรี ทั้งทีหนา

อย่าเสียท่า อิตถี นารีขำ

นารีชั่ว มั่วตน คนระยำ

ผิดศีลธรรม กรรมชั่ว หมองมัวใจ

พึ่งตัวตน ค้นคิด ไม่ผิดหลัก

รู้จักรัก ภักดี ไม่หนีไหน

สร้างคุณ งาม ความดี มากมีไป

จะอยู่ไหน ใครด่า ไม่ว่าความ

ถือหลักคน ทนไว้ ให้ได้แน่

ตามกระแส ศาสน์ธรรม ตอบคำถาม

พุทธองค์ ทรงตรัส ฝึกหัดความ

ให้ทั้งสาม สดใส ไตรทวาร

ที่สอนมา ว่าหมด ของบทสอน

แต่งเป็นกลอน สอนเสก เอกสาร

เพื่อมนต์ขลัง ตั้งไว้ อยู่ได้นาน

ให้ลูกหลาน หลังเกิด เปิดอ่านดู

มรดก ตกทอด ที่สอดแทรก

ธรรมจำแนก นั้นเลิศ ให้เปิดหู

ทั้งเปิดใจ เปิดตา ว่าตามครู

สัพพัญญู รู้ธรรม พระสัมมา

ใช่บรรเลง เพลงธรรม ประจำโลก

คลายทุกข์โศก สุขงาม ตามภาษา

เมื่อทุกท่าน อ่านแล้ว นะแก้วตา

จงช่วยมา พาคิด พินิจจารณ์

ที่สอนมา ว่าหมด ทุกบทคิด

สุภาษิต สอดรับ บทขับขาน

เป็นทำนอง ของธรรม ประจำกาล

ไม่ดักดาน ดีเลิศ ประเสริฐบรรณ

ทั้งสอนหญิง หรือชาย ให้ได้คิด

เพื่อชีวิต คิดแล มาแปรผัน

มาประพฤติ นึกคิด จิตสุขพลัน

ให้อยู่กัน ก่อเกิด ประเสริฐใจ

ถ้าสอนมาก ยากนาน รำคาญจิต

มากลิขิต ขีดขาน อ่านไม่ไหว

พอบรรเลง เพลงธรรม ประจำใจ

สรุปใน เนื้อกลอน มาสอนกัน

ถึงนิดหน่อย ร้อยกรอง เป็นของฝาก

แต่มาจาก จิตใจ ที่ใฝ่ฝัน

เคยเขียนไว้ หลายวรรค ว่าสักวัน

จะแต่งสรรค์ เสริมกลอน มาสอนใจ

ขอจบลง คงไว้ นะชายหญิง

ด้วยใจจริง จากจิต พิสมัย

ไม่เลือกชั้น วรรณะ ว่าใครใคร

อยู่มุมไหน ในโลก หมดโศกเอย.

ตำนานเอื้องผึ้งจันผา โศกนาฏกรรมรักอีกหนึ่งบท แห่งเมืองล้านนา

เอื้องผึ้ง จันผา โศกนาฏกรรมรักอีกหนึ่งบท แห่งเมืองล้านนา

มีเพลงอีกหนึ่งเพลงของ อ.จรัล มโนเพ็ชร 

การทำดนตรี และการเรียบเรียงเสียงประสาน ที่นำเอาสะล้อ ซอ ซึง 

มาผสมผสานกับดนตรียุคใหม่ เป็นอะไรที่ "เพอร์เฟ็ค" และลงตัวมากเพลงหนึ่ง

เป็นเพลงประกอบละครเรื่อง "เมื่อดอกรักบาน" 

ซึ่งออกอากาศตั้งแต่วันที่ 23 ก.ค. 2550 ทางช่อง 3

งามเลอล้ำเป็นที่หนึ่ง
อ่อนหวานปานน้ำผึ้ง เจ้าเอยเอื้องผึ้งสาวดอย
หนุ่มจันทร์ผาเจ้าเฝ้าคอย
จะเคียงผูกพัน สัญญารักมั่นและซื่อตรง

 

จวบวันสองคนวิวาห์

จันทร์ผาปีนขึ้นดอย หวังใจจะสอยดอกไม้ดม
แต่มือไม้ไม่มั่นคง ตกลงมาสิ้นใจ
เอื้องผึ้งร่ำไห้วิ่งกระโจน พุ่งชนชะเง่อหิน
สิ้นใจตายตามจันทร์ผา

เอื้องเอย คนขานนามเอื้องผึ้ง กลีบเหลืองปานน้ำผึ้ง
หอมตรึงต้องใจภุมรา
จันทร์ผาเอ๋ยงามสง่า ต้นใบสะดุดตา
ขึ้นเคียงคู่กัน นิรันดร์เอย.

กลีบดอกบางเบาราวปุยนุ่น
สีละมุนชวนมองต้องแลหา
ดอกผักบุ้งเอ๋ยไฉนเลยไม่โรยรา
ยังสดสวยไม่ส่างซาน่ายลจริง

***

เอื้องผึ้ง จันผา แท้จริงแล้วคือ กล้วยไม้ตระกูล "เอื้อง" 

ซึ่งมีความเป็นมาจากตำนานซึ่งเล่าสืบต่อกันมา ในหลากหลายพื้นที่ 

ซึ่งไม่เหมือนกัน แต่ก็ใกล้เคียงกัน

เอื้อง...เป็นคำเรียก กล้วยไม้ 

ซึ่งหลายชนิดจะมีสีเหลือง เช่น เอิ้องคำ เอื้องผึ้ง เอิ้องคำปอน 

สีขาวปากเหลือง เช่น เอิ้องมอนไข่เอื้องมัจฉานุ สีแสด เช่น เอื้องสายสีแสด

เอื้องผึ้งเป็นกล้วยไม้ในสกุลหวายเอื้องผึ้ง

มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Dendrobium lindleyi Steud. 

ลักษณะต้นเป็นลำรูปรี แบนเล็กน้อย มีสันและร่องตามยาว ผิวแห้ง สีเขียวเข้ม 

มักขึ้นเป็นกระจุกแน่น ส่วนใบนั้นแต่ละต้นจะมี 1 ใบที่ยอด 

ใบเป็นรูปรี แผ่นใบหนาและแข็ง ปลายใบแหลมมน หรือหยักเว้าตื้นๆ 

ต้นเตี้ยแตกเป็นกอแน่น ลำลูกกล้วยรูปกระสวย อ้วนนั้นเป็นร่องโดยรอบ 

ใบ เป็นใบเดี่ยวรูแถบยาว 5-6 เซนติเมตร

แผ่นใบหนาและแข็ง ช่อดอกสีเหลืองทอง เป็นช่อโค้งยาวประมาณ 20 เซนติเมตร 

ออกดอกดกรอบก้านช่อ กลีบดอกสีเหลืองทอง ปากกลมกว้างสีเหลืองอมส้ม 

เมื่อดอกบานมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 2.5 เซนติเมตร ดอกมีกลิ่นหอม 

โดยดอกจะบานพร้อมๆกันหลายกอ  ออกดอกในช่วงฤดูร้อน ราวเดือนมีนาคม ถึง พฤษภาคม 

ขยายพันธุ์โดยแยกลำลูกกล้วยไปปลูก ชอบอยู่ตามคาคบไม้ในที่โล่ง

และมีความชื้นเพียงพอ จัดเป็นกล้วยไม้ที่มีกลิ่นหอม 

เรื่องราวตำนานของ สาวเอื้องผึ้ง และ หนุ่มจันผา 

พบเจอเพียง 2 ตำนานที่ ไม่แตกต่างกันเท่าไหร่นัก 

โดยตำนานหนึ่ง ได้กล่าวถึง เจ้าเอื้องผึ้งซึ่งเป็นคู่รักกับเจ้าจันทน์ผา 

จำใจต้องแต่งงานกับเจ้าจ๋วง เจ้าเอื้องผึ้งเสียใจที่ไม่ได้แต่งงานกับคนที่ตัวเองรัก

จึงตัดสินใจฆ่าตัวตายด้วยการกระโดดจากหน้าผา 

เจ้าจันทน์ผาตามมาพบว่าเจ้าเอื้องผึ้งได้กระโดดหน้าผาไป

แล้วจึงกระโดดหน้าผาฆ่าตัวตายตามคนรักตกไปอยู่ใกล้กัน

และเจ้าจ๋วงได้เห็นหญิงที่ตนรักกระโดดหน้าผาไปจึงรู้สึกเสียใจ

และตัดสินใจกระโดดหน้าผาตามลงไปด้วยแต่กระเด็นห่างออกไป 

ด้วยความรักแท้ระหว่างเจ้าเอื้องผึ้งและเจ้าจันท์ผา 

ในชาติต่อมาเจ้าเอื้องผึ้งจึงเกิดเป็นดอกกล้วยไม้เกาะอยู่ใต้ต้นจันทน์ผา   

และเจ้าจ๋วงก็เกิดเป็นต้นสน ณ จุดที่ตกไปนั้นเอง 

( “จ๋วง” เป็นภาษาเหนือแปลว่าต้นสน “เอื้องผึ้ง” แปลว่ากล้วยไม้) 

หน้าผาแห่งนี้จึงได้ชื่อว่า “ผาชู้” นับแต่บัดนั้นเป็นต้นมา

ส่วนอีกตำนานหนึ่งซึ่งเป็นต้นแบบแห่งการเขียนเพลง 
เอื้องผึ้ง จันผา ของอ.จรัล ได้มีผู้เล่าต่อกันมาว่า

แต่เดิมเอื้องผึ้งและจันทร์ผานั้น เป็นคู่รักกัน 

ทั้งสองให้สัญญาว่าจะรักกันตลอดไป ไม่พรากจากกัน 

ถ้าหากแม้นคนหนึ่งตายไป อีกคนหนึ่งก็ไม่ขออยู่ต่อ 

และแล้วโศกนาฏกรรมก็มาถึง 

หนุ่มจันทร์ผา พาสาวเอื้องผึ้งไปเที่ยวที่ดอย เขาเห็นดอกไม้ชนิดหนึ่ง 

มีกลิ่นหอม งอกอยู่ที่ต้นไม้ริมผา จึงคิดจะเก็บมาให้สาวเอื้องผึ้ง 

คนรักของตน จึงปีนไปเก็บดอกไม้ชนิดนั้นมา แม้เอื้องผึ้งจะห้าม

แต่จันทร์ผาก็ยังพยายามจะไปเด็ดดอกไม้มาให้ได้

และแล้วในที่สุดสิ่งที่เอื้องผึ้งกลัวก็เป็นความจริง จันทร์ผาพลาด ตกลงไปในเหว 

เลือดไหลนอง คอหัก ตายสนิท เอื้องผึ้งร่ำไห้ หัวใจแตกสลาย 

จึงวิ่งเอาหัวชนกับแง่หินที่หน้าผา ตายตามจันทร์ผา 

เหมือนที่เคยให้สัญญาว่าจะรักกันตลอดไป ดอกไม้ที่จันทร์ผาพยายามจะเก็บนั้น 

ต่อมาคนให้ชื่อว่า ดอกเอื้องผึ้ง ส่วนที่ๆจันทร์ผาตกลงไปตาย 

ก็มีต้นไม้ชนิดหนึ่งงอกขึ้นมา ผู้คนกล่าวขานเรียกว่า 

ต้นจันทร์ผาเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่ความรักที่ยั่งยืนของคนทั้งคู่ตลอดไป

.