ชลธี ธารทอง

กลายเป็นข่าวเศร้าในวงการเพลงลูกทุ่งอีกครั้ง เมื่อ ครูชลธี ธารทอง ครูเพลงชื่อดัง เสียชีวิตแล้วในวัย 85 ปี เมื่อช่วงเย็นวันที่ 21 ก.ค. 2566 ที่ผ่านมา หลังจากเข้ารักษาตัวด้วยอาการติดเชื้อในกระแสเลือดเมื่อ 24 เม.ย. 2566 ที่ผ่านมา โดยใช้เวลารักษาตัวนานกว่า 3 เดือน และเสียชีวิตอย่างสงบ ณ รพ.ศิริราช

ชลธี ธารทอง มีนามเดิมว่า สมนึก ทองมา เป็นนักประพันธ์ชายเพลงไทยลูกทุ่ง มีผลงานเพลงเป็นที่รู้จัก และได้สร้างนักร้องมีชื่อเสียงโด่งดังหลายคนประดับวงการเพลงในประเทศไทย ชลธี ธารทอง ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม ให้เป็น ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (นักประพันธ์เพลงลูกทุ่ง) ประจำปี 2542

ชลธี ธารทอง มีชื่อจริงว่า สมนึก ทองมา^[1] เกิดเมื่อ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2480 ^[2] ที่ จ.ชลบุรี พ่อมีอาชีพรับจ้างเร่ร่อนไปทั่ว แม่เจ็บท้องคลอดตอนกำลังเกี่ยวข้าว และตกเลือดตายตั้งแต่อายุ 6 เดือน ตอนเขาเกิด แม้แต่ผ้าขี้ริ้วที่จะนำมาทำผ้าอ้อมก็ยังไม่มี ชีวิตในวัยเด็กนั้นยากจน ชลธีเข้าเรียนชั้นประถม 1 ที่โรงเรียนวัดแก้วศิลาราม ที่ชลบุรี มาต่อชั้นประถม 4 ที่โรงเรียนวัดโคกขี้หนอน ที่ชลบุรี จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนประชาสงเคราะห์ อ.พานทอง จ.ชลบุรี จากนั้นก็ย้ายมาอยู่กับญาติที่ราชบุรี เขาเคยผ่านงานมาหลากหลาย ทั้งทำนา ทำไร่ ขุดดิน เผาถ่าน ช่างไม้ ก่อสร้าง นักมวย ลิเกนักพากย์หนัง หางเครื่อง กรรมกร และนักร้อง  

ชลธีสนใจการร้องเพลงลูกทุ่งมาตั้งแต่เล็ก และเคยเป็นนักร้องเพลงเชียร์รำวงของวงดาวทอง เชียร์รำวงชื่อ ดังอีกวงของยุคนั้น ต่อมาสมัครเข้าเป็นนักร้องในวงดนตรีของสุรพล สมบัติเจริญ​ ราชาเพลงลูกทุ่งไทย และได้ขึ้นเวที ในวันที่มาสมัคร แต่เนื่องจากไม่มีที่พักในกรุงเทพฯ ต้องเดินทางไปกลับต่างจังหวัด (ราชบุรี) ขณะเดียวกันก็ไม่ชำนาญเส้นทางในกรุงเทพ จึงมาเข้าวงสายตลอด 3 วันถัดมา จึงถูกไล่ออก

จากนั้นก็มีผู้ชักชวนให้มาอยู่กับวงลิเก และพากย์หนัง ก่อนจะบวช หลังจากสึกก็มาเป็นหางเครื่องอยู่กับวง เทียนชัย สมยาประเสริฐ ที่มีนักร้องดังอย่าง ผ่องศรี วรนุช ซึ่งเป็นภรรยารวมอยู่ด้วย แต่ลาออกจากวงเพราะถูกกล่าวหาว่าขโมยทองของนักร้องในวงระหว่างที่รถของคณะเกิดอุบัติเหตุพลิกคว่ำ

ต่อมา ได้สมัครประกวดร้องเพลงที่จัดโดยวงรวมดาวกระจายของครูสำเนียง ม่วงทองโดยใช้เพลงที่เขาแต่งขึ้นเอง ซึ่งเขาก็ชนะ และครูสำเนียงรับให้มาอยู่ร่วมคณะ แต่ไม่ได้ขึ้นร้องเพราะนักร้องเต็ม และครูสำเนียงเป็นคนตั้งชื่อให้เขาว่า ชลธี ธารทอง เพราะเป็นคนเมืองชลฯ หลังจากอยู่มาปีครึ่ง ชลธี จึงได้ขึ้นร้องเพลง และต่อมาได้อัดแผ่นเสียงรวม 4 เพลง แต่ไม่ดังสักเพลง ระหว่างนั้น ถ้ามีเวลาว่าง เขาก็ได้ศึกษาวิชาแต่งเพลงอย่างเป็นกิจจะลักษณะจากครูสำเนียง และก็ได้นำความรู้ความสามารถในการเขียนโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน มาใช้ในการแต่งเพลง

ระหว่างที่อยู่วงรวมดาวกระจายนี้เองที่เพลง "พอหรือยัง" ของชลธี ถูกศรคีรี ศรีประจวบนำไปร้องจนประสบความสำเร็จ แต่ไม่มีใครเชื่อว่าเขาเป็นคนแต่ง เพราะเพลงนี้เกิดขึ้นหลังจากที่เขาไปหลงรักสาวร่วมวงรวมดาวกระจาย และก็อกหัก เลยแต่งเพลงนี้นำมาร้องแก้กลุ้ม พอดีมีนักร้องชายในวงอีกคนเกิดชอบ ก็มาขอไปร้องบนเวที ต่อมานักร้องคนนั้นโดนไล่ออก และได้ไปอยู่กับวงศรคีรี และเมื่อศรคีรีได้ยินเพลงนี้จึงถามว่าใครแต่ง นักร้องคนนั้นได้บอกว่าเขาแต่งเอง ศรคีรีจึงขอเอามาอัดแผ่นเสียงโดยใช้ชื่อคนแต่งว่าศรคีรี เมื่อชลธี ธารทอง ออกมา ทักท้วง ศรคีรี ก็ได้มาอธิบายจนเป็นที่เข้าใจกันทุกฝ่าย

ครั้งที่อยู่กับวงรวมดาวกระจาย ชลธีมีโอกาสบันทึกเสียง 4 เพลง แต่ไม่ดังสักเพลง ต่อมาชลธี ถูกไล่ออกจากวงรวมดาวกระจาย ในข้อกล่าวหาดังแล้วแยกวง ซึ่งไม่เป็นความจริง จากนั้นก็มีนายทุนออกเงินตั้งวงให้ ชื่อวง "สุรพัฒน์" แต่ก็ไปไม่รอด ขณะที่เพลงของเขาก็ขายไม่ค่อยได้เพราะคนไม่รู้จักชื่อเสียง ก็พอดีกับศรคีรีมาขอให้ช่วยแต่งเพลงให้ แต่พอเขาแต่งเพลงชุดนั้นเสร็จ ศรคีรีก็มาประสบอุบัติเหตุเสียชีวิตเสียก่อน ชลธีจึงตัดสินใจหันหลังให้วงการเพลง และหอบครอบครัวไปช่วยพ่อตาแม่ยายทำไร่ข้าวโพดที่แก่งเสือเต้น แต่ก่อนจะไปจากกรุงเทพฯ เขาบังเอิญไปพบกับเด็กล้างรถที่ปั้มน้ำมันแห่งหนึ่งแถวบุคคโล ซึ่งมีเสียงถูกใจจึงได้มอบเพลง 2 เพลงที่กะจะให้ศรคีรีกับเด็กคนนั้นไปโดยไม่คิดเงิน ต่อมาเด็กคนนั้นก็คือสายัณห์ สัญญา ที่โด่งดังจากเพลง"ลูกสาวผู้การ" และ "แหม่มปลาร้า"ที่เขามอบให้ในวันนั้น

เมื่อสายัณห์โด่งดัง เขาจึงถูกมนต์ เมืองเหนือเรียกตัวกลับกรุงเทพเพื่อให้มาแต่งเพลง ทำให้ลูกศิษย์คนต่อมาของเขาก็คือ เสกศักดิ์ ภู่กันทอง​ โด่งดังจากเพลง"ทหารอากาศขาดรัก" จากนั้นชลธีก็ตั้งหน้าตั้งตาผลิตผลงานและสรรหานักร้องคุณภาพออกมาประดับวงการอยู่เนืองๆ จนประสบความสำเร็จอย่างมาก และในที่สุดก็ได้รับฉายาจาก "ยิ่งยง สะเด็ดยาด" คอลัมนิสต์หนังสือพิมพ์ ไทยรัฐ ว่า " เทวดาเพลง "

ชลธี ธารทองเคยหันมาจับธุรกิจทำวงดนตรีลูกทุ่ง โดยทำวงให้กับ สุริยัน ส่องแสง แต่ปรากฏว่า นักร้องนำถูกยิงตายเสียก่อน เขาเลยต้องเป็นหนี้ยกใหญ่

บทเพลงของชลธี ธารทองมีจุดเด่นในการเลือกสรรถ้อยคำในลักษณะของกวีนิพนธ์มาใช้ในการแต่งเพลง เนื้อหามีสาระส่งเสริมคุณค่าวิถีชีวิตไทย ท่วงทำนองเพลงมีความไพเราะตรึงใจผู้ฟัง บทเพลงมีความดีเด่นในศิลปะการประพันธ์ที่ใช้ฉันทลักษณ์หลายรูปแบบ เป็นนักแต่งเพลงที่แต่งทั้งคำร้องและทำนองเพลงเอง ผลงานเพลงล้วนแต่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักของนักฟังเพลง สร้างนักร้องลูกทุ่งให้มีชื่อเสียงเป็นจำนวนมากอาทิ สายัณห์ สัญญา, ยอดรัก สลักใจ, ก๊อต จักรพันธ์, ศรเพชร ศรสุพรรณ, สดใส รุ่งโพธิ์ทอง, เสรีย์ รุ่งสว่าง, เอกพจน์ วงศ์นาค, แอ๊ด คาราบาว, มนต์สิทธิ์ คำสร้อย, ดำรง วงศ์ทอง เป็นต้น

ครูชลธี มีลูก 2 คนที่เกิดกับภรรยาคนแรก คือ นายเอกรินทร์ ทองมา หรือหนุ่ม กับ นางสาวชลาลัย ทองมา หรือแนน ส่วนภรรยาคนที่ 2 คือนางศศิวิมล ทองมา หรือครูปุ้ม ซึ่งมีอายุห่างกันถึง 28 ปี

ชลธี ธารทองมีผลงานการประพันธ์เพลงมากกว่า 2,000 เพลงที่เป็นที่รู้จักกันดีก็อย่างเช่น

• พอหรือยัง (สายัณห์ สัญญา)
• จำปาลืมต้น (สายัณห์ สัญญา)
• ไอ้หนุ่มรถไถ (สายัณห์ สัญญา)
• วานนี้รักวันนี้ลืม (สายัณห์ สัญญา)
• คาถามัดใจ (สายัณห์ สัญญา)
• ปิดห้องร้องไห้ (สายัณห์ สัญญา)
• นางฟ้ายังอาย (สายัณห์ สัญญา)
• พบรักปากน้ำโพ (สายัณห์ สัญญา)
• คำสั่งเตรียมพร้อม (สายัณห์ สัญญา)
• คนซื่อที่ไร้ความหมาย (สายัณห์ สัญญา)
• ทหารอากาศขาดรัก (สายัณห์ สัญญา)
• ฝากใจไว้ที่เดือน (สายัณห์ สัญญา)
• นักเพลงคนจน (สายัณห์ สัญญา)
• แหม่มปลาร้า (สายัณห์ สัญญา)
• ยินดีรับเดน (สายัณห์ สัญญา)
• รักทรมาน (สายัณห์ สัญญา)
• น้ำตาอีสาน (สายัณห์ สัญญา)
• ลูกสาวผู้การ (สายัณห์ สัญญา)
• กินอะไรถึงสวย (สายัณห์ สัญญา)
• ของขวัญจากแฟน (สายัณห์ สัญญา)
• ล่องเรือหารัก (สายัณห์ สัญญา)
• ไอ้หนุ่มตังเก (สายัณห์ สัญญา)
• ของขวัญให้แฟน (สายัณห์ สัญญา)
• ของขวัญคนจน (สายัณห์ สัญญา)
• เทพธิดาผ้าซิ่น (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• จดหมายจากแม่ (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• หนุ่มทุ่งกระโจมทอง (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• ร้องเพลงเพื่อแม่ (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• คนกล่อมโลก (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• กอดแก้จน (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• ยินดีรับเดน (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• รักอันตราย (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• ไอ้หนุ่มรถซุง (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• เรียกพี่ได้ไหม (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• ปิ๊กบ้านเฮาเต๊อะ (เสรีย์ รุ่งสว่าง)
• จดหมายจากแนวหน้า (ยอดรัก สลักใจ)
• จำปาลืมต้น (ยอดรัก สลักใจ)
• สาวผักไห่ (ยอดรัก สลักใจ)
• ล่องเรือหารัก (ยอดรัก สลักใจ)
• กินอะไรถึงสวย (ยอดรัก สลักใจ)
• ทหารอากาศขาดรัก (ยอดรัก สลักใจ)
• ห่มธงนอนตาย (ยอดรัก สลักใจ)
• นักเพลงคนจน (ยอดรัก สลักใจ)
• ไอ้หนุ่มตังเก (ยอดรัก สลักใจ)
• น้ำตาอีสาน (ยอดรัก สลักใจ)
• พอหรือยัง (ยอดรัก สลักใจ)
• รักทรมาน (ยอดรัก สลักใจ)
• เงินใช่ไหม (ยอดรัก สลักใจ)
• คนบ้านนอก (ยอดรัก สลักใจ)
• สวรรค์บ้านทุ่ง (ยอดรัก สลักใจ)
• เลือดสีเดียวกัน (ยอดรัก สลักใจ)
• ฝากใจไว้ที่เดือน (ยอดรัก สลักใจ)
• หน้าอย่างเธอจะรักใครจริง (สดใส รุ่งโพธิ์ทอง)
• สาวผักไห่ (สดใส รุ่งโพธิ์ทอง)
• ไอ้ทองร้องไห้ (ศรเพชร ศรสุพรรณ)
• สาวผักไห่ (ศรเพชร ศรสุพรรณ)
• น้ำตาอีสาน (ศรเพชร ศรสุพรรณ)
• วันนี้สวยกว่าเมื่อวาน (ก๊อต จักรพันธ์)
• ทหารอากาศขาดรัก (ก๊อต จักรพันธ์)
• นางฟ้ายังอาย (ก๊อต จักรพันธ์)
• ไอ้หนุ่มตังเก (ก๊อต จักรพันธ์)
• กินอะไรถึงสวย (ก๊อต จักรพันธ์)
• ฝากใจไว้ที่เดือน (ก๊อต จักรพันธ์)
• ไอ้หนุ่มทุ่งกระโจมทอง (ก๊อต จักรพันธ์)
• จดหมายจากแนวหน้า (ก๊อต จักรพันธ์)
• ล่องเรือหารัก (ก๊อต จักรพันธ์)
• สาวผักไห่ (ก๊อต จักรพันธ์)
• พอหรือยัง (ก๊อต จักรพันธ์)
• ลูกสาวผู้การ (ก๊อต จักรพันธ์)
• เมตตาธรรม (เพลงการกุศล สมทบกองทุนเพื่อเด็กไทย)
• ยังรักเสมอ (ดำรง วงศ์ทอง)
• เดือนครึ่งดวง (ดำรง วงศ์ทอง)
• ผู้หญิงคนสุดท้าย (ดำรง วงศ์ทอง)
• ทหารก็มีหัวใจ (ดำรง วงศ์ทอง)
• หนุ่มราชภัฎ (ดำรง วงศ์ทอง)
• พอหรือยัง (ดำรง วงศ์ทอง)
• ไอ้หนุ่มตังเก (ดำรง วงศ์ทอง)
• นางฟ้ายังอาย (ดำรง วงศ์ทอง)
• ฝากใจไว้ที่เดือน (ดำรง วงศ์ทอง)
• ทหารอากาศขาดรัก (ดำรง วงศ์ทอง)
• จดหมายจากแนวหน้า (ดำรง วงศ์ทอง)
• ลูกสาวผู้การ (ดำรง วงศ์ทอง)
• เรารอเขาลืม (เอกพจน์ วงศ์นาค)
• ไอ้หนุ่ม ต.ช.ด. (เอกพจน์ วงศ์นาค)
• แอบฝัน (เอกพจน์ วงศ์นาค)
• เชื่อผมเถอะน่า (เอกพจน์ วงศ์นาค)
• สาวโรงงานคนสวย (เอกพจน์ วงศ์นาค)
• ห่มฝางต่างผ้า (มนต์สิทธิ์ คำสร้อย)
• เทวดาเพลง (แอ๊ด คาราบาว)
• นางฟ้ายังอาย (สันติ ดวงสว่าง)
• กินอะไรถึงสวย (สันติ ดวงสว่าง)
• ล่องเรือหารัก (สันติ ดวงสว่าง)
• จำปาลืมต้น (สันติ ดวงสว่าง)
• ไอ้หนุ่มตังเก (สันติ ดวงสว่าง)
• จดหมายจากแม่ (สันติ ดวงสว่าง)
• วันนี้สวยกว่าเมื่อวาน (สันติ ดวงสว่าง)
• ลูกสาวผู้การ (สันติ ดวงสว่าง)
• พอหรือยัง (สันติ ดวงสว่าง)
• สาวผักไห่ (สันติ ดวงสว่าง)
• ยินดีรับเดน (สันติ ดวงสว่าง)
• เลือดสีเดียวกัน (สันติ ดวงสว่าง)
• ทหารอากาศขาดรัก (สันติ ดวงสว่าง)
• จดหมายจากแนวหน้า (สันติ ดวงสว่าง)
• คาถามัดใจ (สันติ ดวงสว่าง)
• ฝากใจไว้ที่เดือน (สันติ ดวงสว่าง)
• หนุ่มทุ่งกระโจมทอง (สนธิ สมมาตร)
• จดหมายจากแม่ (สนธิ สมมาตร)
• พอหรือยัง (สนธิ สมมาตร)
• คืนลาอาลัย (สนธิ สมมาตร)
• พบรักปากน้ำโพ (หนู มิเตอร์)
• ล่องเรือหารัก (หนู มิเตอร์)
• วานนี้รักวันนี้ลืม (รุ่ง สุริยา)
• จดหมายจากแนวหน้า (กุ้ง สุธิราช)
• กินอะไรถึงสวย (กุ้ง สุธิราช)
• พบรักปากน้ำโพ (กุ้ง สุธิราช)
• ทหารอากาศขาดรัก (กุ้ง สุธิราช)
• พอหรือยัง (กุ้ง สุธิราช)
• วานนี้รักวันนี้ลืม (กุ้ง สุธิราช)
• จำปาลืมต้น (เทียรี่ เมฆวัฒนา)
• พอหรือยัง (เทียรี่ เมฆวัฒนา)
• ลูกสาวผู้การ (จ่าหรอย เฮนรี่)
• ฝากใจไว้ที่เดือน (จ่าหรอย เฮนรี่)
• สาวผักไห่ (จ่าหรอย เฮนรี่)
• น้ำตาอีสาน (ไมค์ ภิรมย์พร)
• ลูกสาวผู้การ (ไมค์ ภิรมย์พร)
• วานนี้รักวันนี้ลืม (ไมค์ ภิรมย์พร)
• ล่องเรือหารัก (ไมค์ ภิรมย์พร)
• นางฟ้ายังอาย (ไมค์ ภิรมย์พร)
• คนอกหักพักบ้านนี้ (ไมค์ ภิรมย์พร)
• วานนี้รัก วันนี้ลืม (รังสี เสรีชัย)
• จำปาลืมต้น (รังสี เสรีชัย)
• คนกล่อมโลก (เอกราช สุวรรณภูมิ)
• เทพธิดาผ้าซิ่น (เอกราช สุวรรณภูมิ)
• จดหมายจากแม่ (เอกราช สุวรรณภูมิ)
• ล่องเรือหารัก (เอกราช สุวรรณภูมิ)
• ฟ้าร้องไห้ (เพลงถวายความอาลัยแด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร)